Walory florystyczne oraz fauna

Ze Studium uwarunkowań wynika, że najcenniejszymi obszarami pod względem    przyrodniczym (biocentrami) w gminie Zamość są: 

* torfowisko w dolinie Wieprzca - rezerwat przyrody „Wieprzec”, dawniej torfowisko o charakterze węglanowym z licznymi, bardzo rzadkimi gatunkami roślin, obecnie torfowisko w wyniku melioracji okolicznych łąk i sukcesji drzew i krzewów straciło znaczna część walorów przyrodniczych. Zachowały się takie rzadkie gatunki roślin jak: tojad dzióbaty Aconitum variegatum, zerwa kulista Phyteum orbiculare, ciemiężyca zielona Veratrum lobellianum, starzec bagienny Senecio paludosus, pełnik europejski Trollius europeus, starodub łąkowy Ostericum palsutre, goryczka wąskolistna Gentiana pneumonanthe oraz motyli: czerwończyk fioletek Lycaena helle, Phengaris teleius, modraszek nausitous Phengaris nausitous, modraszek eumedon Aricia eumedon i modraszek alkon Phengaris alcon. W sąsiedztwie rezerwatu stwierdzono również występowanie marzycy rudej Schoenus ferrugineus, turzycy Dawalla i storczyka kukawki Orchis militaris.

Tojad dzióbaty

Zerwa kulista

Starzec bagienny

Goryczka wąskolistna

czerwończyk fioletek

* murawa kserotermiczna  „Kąty II” – projektowany rezerwat przyrody „Kąty” (specjalny obszar ochrony siedlisk Kąty PLH060010) z licznymi rzadkimi kserotermicznymi gatunkami roślin (len złocisty Linum flavum, storczyk kukawka Orchis militaris, gółka długoostrogowa Gymnadenia conopsea, koniczyna długokłosowa Trifolium rubens , podkolan zielonawy Platanthera chloranta, zawilec wielkokwiatowy Anemone silvestre, goryczuszka wczesna Gentianella lutescens, miłek wiosenny Adonis vernalis, goryczka krzyżowa Gentiana cruciata, ciemiężyca czarna Veratrum nigrum, zaraz alzacka Orobanche alsatica, aster gawędka Aster amellus; Występuje tu jedno z 2 stanowisk w Polsce dziurawca wytwornego Hypericum elegant (do niedawna było to jedyne znane stanowisko tego gatunku w Polsce – PCzK Roślin ). Jest to również jedno z 3 w kraju stanowisk występowania pstrokaczka ukraińskiego Poecilimon ukrainicus oraz innego rzadkiego pasikonika - siodlarki stepowej Ephippiger ephippiger. Występują również liczne rzadkie gatunki chrząszczy kserotermicznych jak np. gruboudka Ahrensa Argopus ahrensii, godnica pontyjska Timarcha rugulosa (PCZK Zwierząt. Bezkregowce ). W 2013 r. odkryto występowanie modliszki zwyczajnej Montis religiosa. Obszar objęty jest ochroną w ramach programu „Ochrona muraw kserotermicznych w Polsce. Teoria i praktyka”.

---

[1] Murawa kserotermiczna – ciepłolubne i sucholubne nieleśne zbiorowisko roślinne o charakterze murawowym lub murawowo-ziołoroślowym, rozwijają się na nasłonecznionych zboczach na suchym podłożu wapiennym.

[2] Polska czerwona księga roślin. Instytut Botaniki PAN, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków 2001.

[3] Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. IOP PAN. Kraków 2004.

miłek wiosenny

siodlarka stepowa

len złocisty 

storczyk kukawka

 gorczuszka wczesna

*    murawa psammofilna (napiaskowa) ze stanowiskiem susła perełkowanego Spermphillus suslicus – rezerwat przyrody „Hubale” (specjalny obszar ochrony siedlisk Hubale PLH060008); populacja susła perełkowanego w rezerwacie zmniejsza się i jest obecnie na skraju wymarcia, silna presja antropogeniczna na stanowisko (wałęsające się koty domowe, wypuszczanie psów na spacery) przy skrajnie niskiej populacji gatunku przyczyni się do zaniku stanowisk w najbliższych latach, planowane jest zasilenie populacji poprzez reintrodukcję osobników z innych stanowisk;

suseł perełkowany

*  torfowisko źródliskowe koło Wieprzca (projektowany użytek ekologiczny ) z płatami młak niskoturzycowych z turzycą Dawala Caricemum davallianae oraz licznymi rzadkimi gatunkami roślin (pełnik europejski Trolius europeus, ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum, mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbicatus, turzyca Dawalla Carex davalla, kruszczyk błotny Epipactis palustris, kukułka krwista Dactylorhiza incarnata, kukułka plamista Dactylorhiza maculata, kukułka szerokolistna Dactylorhiza majali, nasięźrzał pospolity Ophioglossum vulgatum) i motyli (modraszek telejus, modraszek nausitous, czerwończyk nieparek Lycaena helle i modraszek eumedon Aricia eumedon).

 

 pełnik europejski 

 

 mieczyk dachówkowaty 

 kruszczyk błotny

turzyca Dawala

Z inwentaryzacji prowadzonych w ostatnich latach przez Zamojskie Towarzystwo Przyrodnicze wynika, że cenne przyrodniczo są również śródpolne zagłębienia bezodpływowe o charakterze wertebów[6] z roślinnością namuliskową z klasy Isoëto–Nanojuncetea. Stwierdzono występowanie licznych rzadkich i zagrożonych gatunków roślin: nadwodnik okółkowy Elatine alsinastrum, krwawnica wąskolistna Lythrum hyssopifolia i ponikło jajowate Eleocharis ovata.  

nadwodnik okółkowy

krwawnica wąskolistna

Do cennych obszarów w gminie Zamość należy zaliczyć również:

* Las Serwitut (specjalny obszar ochrony siedlisk Niedzieliski Las PLH060092) obejmuje las grądowy (grąd subkontynentalny Tilio-Carpinetum) z licznym występowaniem obuwika pospolitego Cypripedium calceolus, ciemiężycy czarnej Veratrum nigrum oraz dzwonecznika wonnego Adenophora lilifolia. W obszarze stwierdzono również występowanie rysia Lynx lynx i wilka Canis lupus.

 obuwika pospolitego

ciemiężycy czarnej

 ryś

wilk

*  torfowiska przy stawach w Topornicy oraz łąki i torfowiska w dolinach Łabuńki i Topornicy (specjalny obszar ochrony siedlisk Doliny Łabuńki i Topornicy PLH060087) z płatami łąk trzęślicowych Molinietum caeruleae oraz licznym występowaniem rzadkich roślin (pełnik europejski Trolius europeus, starodub łąkowy Ostericum palustre, czerwielona Veratrum lobelianum, turzyca Dawalla Carex davalla, kruszczyk błotny Epipactis palustris, kukułka krwista Dactylorhiza incarnata, ,kukułka szerokolistna Dactylorhiza majali) i motyli (modraszek telejus Phengaris teleius, modraszek nausitous Phengaris nausitous, czerwończyk nieparek Lycaena dispar, czerwończyk fioletek Lycaena helle, paź królowej Papilio machaon).

kukułka szerokolistna

modraszek telejus

czerwończyk nieparek

---

[1] Murawa psammofilna - trawiaste zbiorowisko roślinne na suchym piaszczystym siedlisku.

[2] Reintrodukcja – przywrócenie występowania gatunku na stanowisku, na którym dawniej gatunek występował

[3] Murawa kserotermiczna – ciepłolubne i sucholubne nieleśne zbiorowisko roślinne o charakterze murawowym lub murawowo-ziołoroślowym, rozwijają się na nasłonecznionych zboczach na suchym podłożu wapiennym.

[4] Polska czerwona księga roślin. Instytut Botaniki PAN, Instytut Ochrony Przyrody, Kraków 2001.

[5] Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. IOP PAN. Kraków 2004.

[6] Werteb (lej krasowy) – płytkie bezodpływowe zagłębienie terenu powstałe w wyniku procesów krasowych, potocznie nazywane wymokiem.